Trening Jacobsona — progresywna relaksacja krok po kroku
Przyczyny uzależnień wśród młodzieży
Metody ambulatoryjne i hospitalizacja w leczeniu uzależnień
Pierwszym istotnym rozróżnieniem w kwestii metod leczenia uzależnień jest ich podział na ambulatoryjne oraz związane z hospitalizacją. Droga ambulatoryjna polega na samodzielnym zgłaszaniu się pacjenta do poradni alkoholowej, gdzie cyklicznie odbywa się terapia uzależnień. Natomiast hospitalizacja to leczenie w warunkach szpitalnych, najczęściej na oddziale zamkniętym. To rozwiązanie dla osób, które nie mogą skorzystać z metody ambulatoryjnej ze względu na ciężki stan psychiczny lub fizyczny.
Terapia ambulatoryjna ma na celu pomóc osobie uzależnionej powrócić do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie i wypracować sobie sposoby radzenia sobie z problemami bez uciekania się do środków psychoaktywnych. W tym celu stosuje się różne metody terapeutyczne, takie jak psychoterapia indywidualna i grupowa oraz farmakoterapia. Natomiast hospitalizacja ma na celu detoksykację organizmu i stabilizację stanu psychicznego pacjenta poprzez monitorowanie jego stanu zdrowia 24 godzin na dobę.
Psychoterapia i farmakoterapia w leczeniu uzależnień
Farmakoterapia to leczenie uzależnień za pomocą leków. Jest stosowana jako część kompleksowego programu leczenia, w połączeniu z terapią i innymi formami wsparcia. Leki stosowane w farmakoterapii służą do łagodzenia objawów odstawienia, zmniejszania chęci sięgnięcia po używki oraz poprawy funkcjonowania społecznego. Często pomagają osobie uzależnionej w utrzymaniu abstynencji dzięki blokowaniu efektów narkotyków lub alkoholu. Mogą być przyjmowane doustnie lub podawane domięśniowo lub dożylnie.
Co istotne, ich przyjmowanie nie prowadzi do trwałej trzeźwości. Osiągnąć można ją tylko z pomocą psychoterapii. Pozwala ona pacjentom zrozumieć, że mają siłę do poprawienia swojej sytuacji oraz zmiany zachowań i reakcji na zdrowsze. Pomaga również dojrzale rozwiązywać problemy, budować pewność siebie i stawać się bardziej świadomymi ludźmi. Stanowi ponadto nieocenioną pomoc w radzeniu sobie z lękiem i depresją, które często towarzyszą uzależnieniom.
Metody leczenia uzależnień przy pomocy psychoterapii
Istnieje wiele nurtów i szkół psychoterapii, które mogą być stosowane w leczeniu uzależnień. Dobór odpowiedniego podejścia jest zazwyczaj kwestią jednostkową. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat wytypowano jednak kilka metod, które mają szczególnie dobry wpływ na osoby walczące o życie wolne od uzależnień. Do najpopularniejszych w Polsce należą zdecydowanie indywidualna terapia poznawczo-behawioralna oraz grupowy udział w programie 12 kroków.
Terapia poznawczo-behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jednym z najlepiej przebadanych i skutecznych podejść terapeutycznych w leczeniu uzależnień. Jest to metoda, która skupia się na rozwiązywaniu problemów, a nie na ich opisywaniu. CBT ma na celu zmianę myśli, emocji i zachowań pacjenta, co wpływa na jego samopoczucie i może pomóc mu w osiągnięciu abstynencji. Terapia ta może być stosowana w leczeniu uzależnień od alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych oraz zaburzeń odżywiania.
Terapia poznawczo-behawioralna obejmuje sesje indywidualne, podczas których pacjenci uczą się technik radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami oraz identyfikują czynniki prowokujące do picia lub realizowania innego rodzaju uzależnienia. Ćwiczą również umiejętności społeczne oraz poznają metody radzenie sobie ze swoimi problemami bez uciekania w zachowania uzależnieniowe. Terapia poznawczo-behawioralna może być stosowana we współpracy z innymi formami leczenia, przede wszystkim farmakologicznego.
Program 12 kroków i inne formy grupowej terapii
Metoda 12 kroków jest programem osobistego wyzwolenia od alkoholizmu, który został stworzony przez grupę Anonimowych Alkoholików (AA). Program składa się z dwunastu kroków, które mają pomóc uczestnikom w poradzeniu sobie z problemami związanymi z uzależnieniem. Kroki te są oparte na duchowych podstawach i obejmują takie tematy, jak przyznawanie się do błędów, przebaczanie innym i sobie samemu oraz proszenie o pomoc. Celem metody 12 kroków jest nauczenie ludzi jak radzić sobie z trudnościami życia codziennego bez uciekania się do używek.
Jest to forma terapii grupowej, w której uczestnicy dzielą się swoimi doświadczeniami, wsparciem i radami. Grupa może pomóc uzależnionym przezwyciężyć ich nałogi poprzez danie im poczucia bezpieczeństwa i akceptacji. Program 12 kroków może również pomóc uczestnikom zdobyć umiejętności społeczne, takie jak asertywność i umiejętność rozwiązywania problemów oraz zarządzanie stresem.
Program 12 kroków jest tak zaprojektowany, aby ludzie wspierali się nawzajem w osiągnięciu i utrzymaniu abstynencji, w czym zdecydowanie pomaga poczucie, że nie są ze swoim problemem osamotnieni. Podobnie działać mogą inne formy terapii grupowej, które również proponowane są przez ośrodki leczenia uzależnień.