Typowe zachowania alkoholika — co się za nimi kryje?

Na „typowe zachowania alkoholika” często patrzymy bardzo krytycznie i oceniająco. Tymczasem warto przyjrzeć się im z pewną dozą współczucia. Wiedza, co kryje się za niezdrowymi mechanizmami uzależnień, jest często pierwszym krokiem do zrozumienia problemu. Bez tego nie ma zaś mowy o skutecznej pomocy, leczeniu i dojrzeniu w drugim człowieku nie „alkoholika”, lecz osoby uzależnionej, mierzącej się z trudnym problemem i potrzebującej wsparcia.

Częste i nieudane próby rzucenia alkoholu

Polegają one na wielokrotnym podejmowaniu decyzji o zaprzestaniu picia, ale nieudanej próbie utrzymania trzeźwości przez dłuższy czas. Osoba uzależniona od alkoholu często doświadcza silnej motywacji i nadziei na zmianę, ale pomimo tego nie potrafi wytrwać w swoim postanowieniu. Może być to związane z cierpieniem z powodu depresji, lęku, poczucia izolacji lub traumy z przeszłości i zrozumieniem, że alkohol wcale nie jest rozwiązaniem.

Próby odstawienia go są zatem podejmowane w odpowiedzi na te problemy emocjonalne. Osoba uzależniona może nie mieć jednak wystarczających umiejętności, by poradzić sobie z nimi w zdrowy sposób. Nietrudno więc o porażkę przy braku wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół, a także niedostępności skutecznych opcji leczenia uzależnienia. Trzeba pamiętać, że osoby uzależnione potrzebują profesjonalnej pomocy.

Regulowanie emocji wyłącznie poprzez alkohol

Regulowanie emocji wyłącznie poprzez alkohol polega na stosowaniu go jako środka przeciwbólowego lub sposobu radzenia sobie z trudnymi emocjami. Osoby, które polegają na używkach w celu regulacji swoich emocji, często piją w odpowiedzi na stres, lęk, depresję lub inne problemy emocjonalne. Jest to strategia prosta do zaaplikowania i uwarunkowana kulturowo, jednak bardzo krótkowzroczna i złudna.

Stosowanie alkoholu jako głównego sposobu radzenia sobie z emocjami prowadzi do złych nawyków, które wzmacniają lub duszą negatywne emocje, a nie prowadzą do ich zdrowego przepracowania. Osoby uzależnione potrzebują zazwyczaj wparcia terapeutycznego, aby nauczyć się rozpoznawania negatywnych stanów emocjonalnych i akceptowania ich jako nieodłącznej części życia ludzkiego. Nie oznacza to jednak, że muszą się im poddawać. Dzięki akceptacji będą w stanie znaleźć zdrowsze sposoby na złagodzenie bólu emocjonalnego i wyciszenie umysłu.

Stronienie od aktywności, które nie są związane ze spożyciem

Innym typowym zachowaniem osoby uzależnionej jest zaniedbywanie zainteresowań i innych działań, które kiedyś były dla niej ważne. Jako że nie są bezpośrednio związane z piciem alkoholu, tracą swój powab. Same w sobie nie niosą już przyjemności, radości czy poczucia oderwania od codzienności. Taką rolę zaczęły pełnić używki.

Osoby, które unikają działań niezwiązanych ze spożywaniem, często nie mają dostatecznej motywacji do podejmowania nowych aktywności lub powrotu do wcześniej lubianych. Czują się przy tym zniechęcone lub wycofane z życia społecznego. Dodatkowo nakładać może się na to brak umiejętności radzenia sobie z trudnościami, stresem, niepewnością lub relacjami z innymi ludźmi — a większość pasji wiąże się właśnie z wyzwaniami. Dlatego też osobie uzależnionej potrzebna jest fachowa pomoc w przepracowaniu problemów emocjonalnych, zwiększeniu motywacji i odzyskaniu zainteresowania innymi dziedzinami życia.

Zaniedbywanie pracy i obowiązków rodzinnych

Uciekanie od odpowiedzialności za życie codzienne jest jednym z najpowszechniejszych problemów wśród osób uzależnionych. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być mnóstwo, począwszy od fizycznych skutków nadmiernego spożycia alkoholu, takich jak zmęczenie i problemy z koncentracją. Ich efektem są trudności w organizacji swojego czasu i zaniedbywanie zobowiązań, co prowadzi do nawarstwiania się zaległości w pracy i życiu rodzinnym. Alkohol stanowi wówczas łatwo dostępną drogę ucieczki od zmierzenia się z wyzwaniem, co w oczywisty sposób prowadzi do powstania błędnego koła.

Do tego wszystkiego przyczyniać mogą się także kwestie emocjonalne. Unikanie wykonywania ważnych zadań wiąże się często z niskim poczuciem własnej wartości, brakiem przekonania co do swojej sprawczości oraz umiejętności kontrolowania swoich poczynań, a w końcu także poczucia braku satysfakcji z życia, która stanowi jeden z najsilniejszych motywatorów ludzkiej aktywności. Terapia może pomóc osobom uzależnionym od alkoholu w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi, zwiększeniu motywacji i odzyskaniu kontroli nad swoim życiem i zobowiązaniami.

Odmawianie uznania alkoholizmu za problem

Osoba uzależniona od alkoholu może unikać przyznania się do problemu z powodu lęku przed stygmatyzacją i odrzuceniem przez społeczeństwo. Częstym powodem jest także poczucie wstydu lub winy, a także obawy przed podjęciem olbrzymiego wyzwania, jakim jest wyjście z nałogu. Wbrew powszechnemu stereotypowi odmowa uznania alkoholizmu za własny problem nie przyjmuje wyłącznie postaci otwartego bagatelizowania tej kwestii. Równie często ma ona charakter ukrywania niezdrowego sposobu na radzenie sobie z emocjami i trudnościami, co prowadzi do izolacji i osamotnienia.

Z tego względu ważne jest, aby osoby uzależnione od alkoholu otrzymywały wsparcie od bliskich i specjalistów, którzy nie będą piętnowali i stygmatyzowali ich głębokich problemów jako „typowych zachowań alkoholika”. Eliminacja piętna związanego z tą chorobą może doprowadzić do sytuacji, w której osoby uzależnione uwierzą w możliwość powrotu do zdrowego stylu życia. Kiedy przestaną dostrzegać w alkoholu jedyne dostępne wyjście i element niezbędny do codziennego funkcjonowania, łatwiej będzie podjąć im leczenie.